مراسم پایانی جایزه «کتاب سال» با معرفی برگزیدگان و سخنرانی رئیس‌جمهور برگزار شد.
به گزارش ایسنا، مراسم پایانی سی‌وهشتمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و بیست و هشتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال، امروز (شنبه، دوم اسفند) با حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسن روحانی رئیس‌جمهور، سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهور، محسن جوادی معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ایوب دهقانکار مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی‌راد دبیر علمی سی‌وهشتمین دوره جایزه کتاب سال، احمدعلی حیدری دبیر علمی بیست‌وهشتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال و جمعی از برگزیدگان در مجموعه سعدآباد برگزار شد و با معرفی برگزیدگان به کار خود پایان داد.
فضای مجازی تحول شگرفی ایجاد کرد
حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی، رئیس‌جمهور با ابراز خرسندی از این‌که با وجود محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری کرونا توانسته در این مراسم حضور پیدا کند، گفت: اگر کتاب نبود ارتباط ما با دنیای گذشته تقریبا قطع می‌شد.
رئیس‌جمهور کتاب را مخزن بزرگی توصیف کرد که اسرار و اخبار گذشته را در خود نگه داشته است و افزود: اگر کتاب نبود سلسله علوم و آگاهی‌های تاریخی ما وجود نداشتند و این خسارت بزرگی برای بشریت بود.
روحانی با اشاره به این‌که امروز نوع جدیدی از کتاب و کتابت به اسم فضای مجازی ایجاد شده است، اظهار کرد: بدون شک یکی از اختراعات بزرگ و تاثیرگذار بشر در عصر حاضر همین فضای مجازی است. فضای مجازی تحول شگرفی در دنیا ایجاد کرده است و پایه و اساسی برای پیشرفت در دیگر حوزه‌ها است. کتاب‌ها نه تنها حامل تحولات علمی هستند، بلکه حامل تحولات اجتماعی نیز هستند. به عنوان مثال خود تحولات اجتماعی در دوره مشروطه با کتاب آغاز شد و کتاب مرحوم نائینی در ایجاد آن حرکت بزرگ بسیار موثر و تعیین‌کننده بود.
روحانی خاطرنشان کرد: خود نهضت و انقلاب اسلامی نیز با اعلامیه‌های مکتوب یک مرجع تقلید آغاز شد و پیش رفت و فقه و تحول فقه شیعه نیز مرهون کتابت است.
روحانی با بیان این‌که بسیاری از کتاب‌ها راهنمای ما برای آینده، در مقاطع مختلف هستند، اضافه کرد: مگر اشعار سعدی و حافظ و مولانا قدیمی می‌شود؟ اگر انسان می‌توانست تحولات آینده را پیش‌بینی هم بکند و مثلا سه سال پیش در کتاب‌هایش شیوع کرونا را پیش‌بینی کرده بود، این مساله چقدر می‌توانست در زندگی امروز بشر تاثیرگذار باشد؟
روحانی با تاکید بر لزوم تجلیل از نویسندگان و مولفان و محققانی که در تعالی فرهنگ و دانش جامعه نقش دارند، تصریح کرد: چنین مراسم‌های تجلیلی فرهنگ ملت‌ها را به هم نزدیک می‌کند. باید تلاش کنیم این مسیر به هدف اصلی خود یعنی افزایش تقاضا برای کتاب و ارتقای فرهنگی کتاب‌خوانی برسد.
رئیس‌جمهور گفت: امیدواریم در سایه انقلاب اسلامی و تحولاتی که امروز پیش آمده، شاهد حرکتی بزرگ باشیم تا جامعه بتواند بیشتر و بهتر از اندیشه‌های نو استفاده کند.
او در بخش دیگری از سخنان خود گفت: منشاء بسیاری از تحولات بزرگ دنیا در حقیقت به نظری برمی‌گردد که در یک کتابی مکتوب و نقد شده است، اندیشه‌ای که از تراوش ذهن یک عالم بزرگ تبدیل به یک کتاب شود، عمر جاودانه می‌یابد.
جایزه کتاب سال کارنامه نشر و کتاب ایران است
در ادامه سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این‌که جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به نحوی کارنامه نشر و کتاب ایران محسوب می‌شود، گفت: در سال ۹۲، حدود ۶۶ هزار کتاب منتشر شده بود، اما در سال ۹۸، حدود ۱۰۵ هزار عنوان کتاب چاپ شد که ۵۶ هزار عنوان چاپ اول بود. این نشان می‌دهد طی هشت سال گذشته روند انتشار کتاب رو به رشد بوده است و در این مسیر، رشد کمّی در کنار رشد کیفی قابل توجه بوده به خصوص در برخی حوزه‌ها که هر دو روند حرکت همپایی داشتند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: جریان فرهنگ مکتوب در دهه‌های متوالی در کنار جریان رشد علمی پا به پا حرکت کرده و محسوس بوده است. در یک سال اخیر طبعا کرونا تأثیرات خود را بر فضای علمی و فرهنگی کشور و فرهنگ مکتوب گذاشته است و ما شاهد تعطیلی برخی رویدادها بودیم، مثل نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران و نمایشگاه‌های استانی کتاب که در روند تولید کتاب به لحاظ کمّی تأثیر گذاشته و کاهش محسوس ۱۰ درصدی را داشته‌ایم.
صالحی با بیان این‌که در ارتباط با کتاب‌های چاپ اول تفاوت زیادی را شاهد نیستیم، گفت: آمار نشان می‌دهد در بهمن سال ۹۹-۹۸ کتاب‌های چاپ اول مشابه بودند، اما در چاپ اول و مجدد درصدی کاهش تولید داشتیم. کرونا تأثیرات خود را در فضای کلی خدمات کشور و فرهنگ مکتوب گذاشت، اما این تأثیر مسیرهای طی‌شده را منقطع نکرد بلکه موجب شد طرحی طراحی شود تا خسارت‌ها را کاهش دهیم و از فضای موجود به عنوان فرصت استفاده شود. امسال در این راه و در ماه‌های ابتدایی سال ۹۹ ابتدا از سوی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، پویشی به راه افتاد که در آن ۲۳۰ هزار کتاب الکترونیک به فروش رفت.
نگاهی به نمایشگاه مجازی کتاب تهران
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به جریان کتاب‌های الکترونیک در کشور گفت: این جریان پویا و رو به جلو است و نشر کشور توانسته پیوندهای خود را با آن برقرار کند. اتفاقی که از آن باید به عنوان یک اتفاق خوب در فضای فرهنگ مکتوب از آن یاد کرد که با فرصت‌هایی هم همراه بود مثل نمایشگاه مجازی کتاب تهران. این رویداد به همت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مؤسسه زیرمجموعه آن و صنف نشر از اول تا ۱۰ بهمن‌ماه سال جاری با ۱۰۰ هزار عنوان کتاب داخلی برگزار شد. در آن ۱۷۳۲ ناشر حضور داشتند و یک و نیم میلیون عنوان کتاب به فروش رفت و رقمی معادل ۶۴ میلیارد تومان را به ثبت رساند. در این رویداد ۸۵۰ هزار مرسوله پستی از سوی شرکت ملی پست ایران به سراسر کشور ارسال شد که ۹۷ درصد مرسولات تا به امروز به دست خریداران کتاب رسیده است.
صالحی با اشاره به تسهیلاتی که در حاشیه نمایشگاه مجازی کتاب تهران از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تخصیص یافته بود، گفت: تخفیف ۲۰ درصدی تا ارسال رایگان، ۵۰ درصد تخفیف ترافیک اینترنت و ۲۵ تا ۱۰۰ درصد تخفیف پست برای ناشران از جمله تسهیلاتی بود که در این نمایشگاه در نظر گرفته شده بود.
او به تأکیدات رئیس‌جمهور طی هشت سال اخیر در راستای دولت الکترونیک اشاره کرد و گفت: تأکید شما در طول این دو دوره ریاست‌جمهوری بر جریان دولت الکترونیک بوده و این‌که این مسئله می‌تواند فرصت ملی باشد و در عین آسیب‌ها، امروز نمی‌توان فرصت‌ها را نادیده گرفت که در این نمایشگاه مشهود بود.
وزیر ارشاد گفت: نکته اول، نمایشگاه فیزیکی است که ما همواره ساعت مراجعه خاصی را برای آن در نظر می‌گرفتیم، در حالی که در نمایشگاه مجازی فرصت بازدید ۲۴ ساعته بود و بررسی دوستان نشان می‌دهد ۳۰ درصد خریدها از ساعت ۹ شب تا ۶ صبح انجام شده است. در نمایشگاه فیزیکی، ما هرساله مشکل فضا را داشتیم. مثلا در سال گذشته ۸۰۰ ناشر به لحاظ فیزیکی توانستند در نمایشگاه حاضر شوند، اما ما هر ساله با تعداد زیادی از متقاضیان مواجه هستیم که تقاضای حضور دارند، اما حدودی را برای نشر ناشران در نظر می‌گیریم تا بتوانند براساس آن در نمایشگاه شرکت کنند، در حالی که در نمایشگاه مجازی کتاب تهران تقریبا دو برابر سال گذشته ناشران حضور داشتند و ما مشکل فضا و مکان نداشتیم.
صالحی ادامه داد: از جمله مزایای دیگر نمایشگاه مجازی کتاب تهران کاهش هزینه‌های بالاسری از جمله منابع مالی، انسانی و زیرساختی است. ما هزینه‌های بالاسری را با این رویداد مجازی کاهش دادیم، اما در کنار آن، مخاطبان را گسترده‌تر کردیم. ارسال محموله‌های پستی نشان می‌دهد ۱۸ هزار مرسوله پستی فقط به روستاها داشته‌ایم، اما ممکن بود عملاً افرادی که در این مناطق ساکن هستند، نتوانند در نمایشگاه فیزیکی حاضر شوند. یکی از ناشران حاضر در نمایشگاه امسال به من گزارش داد که در نمایشگاه مجازی ۷۵ درصد مراجعاتش مربوط به غیرتهرانی‌ها بوده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این‌که گستره مخاطب از زوایای مختلف می‌تواند بررسی شود، گفت: نمایشگاه مجازی کتاب تهران فرصتی را برای دامنه وسیعی از مخاطبان، اهل قلم، نشر و اقتصاد نشر فراهم کرد. این نمایشگاه به عنوان اولین اتفاق، نواقصی داشت که رفع خواهد شد، اما این به معنای کنار گذاشتن نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران نیست. ولی باید گفت نمایشگاه مجازی کتاب تهران فرصتی را برای اقتصاد نشر و فرهنگ مکتوب فراهم کرد.
بررسی ۸۷هزار و ۳۰۵ عنوان کتاب در هشت سال گذشته
در ادامه این آیین، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی‌راد، دبیر علمی کتاب سال با بیان این‌که در سه سال اخیر ارزیابی و بررسی کتاب‌ها بر اساس فراخوان به‌دست آمده است، گفت: این روش را هرگز نهایی و بررسی‌ها را رها نکردیم بلکه به انبوهی از عالمان و فاضلان که در ۳۸ دوره جایزه کتاب سال کار داوری آثار را انجام می‌دادند پیام دادیم تا کتاب‌های مناسب چرخه ارزیابی را معرفی کنند.
دبیر علمی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران افزود: پس از غربال ابتدایی آثار در گروه‌های ۷۷ گانه بررسی ابتدایی انجام و در مرحله بعدی هر کتاب توسط سه داور بررسی شد. میانگین امتیازات بین ۹۰ تا ۱۰۰ کتاب برگزیده و امتیاز میان ۸۰ تا ۹۰ شایسته تقدیر شناخته شدند. امسال ۴۹ هزار و ۷۴۱ عنوان در غربال ابتدایی مورد بررسی قرار گرفت. در گروه‌ها ۳۷ هزار ۷۱۲ عنوان کتاب بررسی شد. کتاب‌های مرحله اول ۹۴۸۴، کتاب‌های راه‌یافته به مرحله دوم ۲۴۷ عنوان، آثار برگزیده ۱۲ عنوان و کتاب‌های شایسته تقدیر ۵۹ عنوان بودند.
مهدوی راد با اشاره به جایزه جهانی کتاب سال گفت: ۱۸۰۰ عنوان پژوهش درحوزه مطالعات ایرانی و اسلامی مورد بررسی قرار گرفت و ۲۰ عنوان به مرحله نهایی رسید و پنج عنوان کتاب برگزیده از کشورهای آمریکا، آفریقای جنوبی، روسیه، چین و فرانسه است. چهره برجسته این بخش کریستوفر پُل کلوهسی است که کتابی با عنوان «حضرت فاطمه(س)، دختر حضرت محمد(ص)» دارند.
او با اشاره به فعالیت‌های هشت ساله اخیر جایزه کتاب سال بیان کرد: ۸۷ هزار و ۳۰۵ عنوان را در هشت سال گذشته مورد بررسی قرار دادیم. در این مجموعه ۸۳ عنوان برگزیده و ۳۲۷ عنوان شایسته تقدیر و ۴۱۰ عنوان اثر منتخب در این سال‌ها داشتیم.
مهدوی‌راد در پایان گفت: این سال‌ها با فراز و فرودهایی همراه بود. آیین‌نامه و کاربرگ‌ها را تغییر دادیم. این تغییر بسیار موثر بود تا اگر کتابی از راه فراخوان مورد بررسی قرار نگرفت، مجال بررسی داشته باشد.
در پایان این برنامه تعدادی از برگزیدگان که امکان حضور در این مراسم را داشتند جوایز خود را از رئیس‌جمهور دریافت کردند.
انتهای پیام
منبع:ایسنا