محمد جواد استادی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص تأثیرات زندگی و شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی بر گسترش گفتمان انقلاب اسلامی اظهار کرد: فراهم کردن سرمایه اجتماعی در راستای حرکت پیش‌رونده و رو به جلو یکی از موضوعاتی که در تمام نظام‌های اجتماعی و ساختارهای حاکمیتی جامعه مورد توجه قرار داشته و پیگیری می‌شود. بنابراین تمام حکومت‌ها و جوامع مبتنی بر سرمایه اجتماعی و تقویت این سرمایه تلاش می‌کنند تا از این طریق حکومت و گفتمان آن‌ استمرار یابد.

وی ادامه داد: گفتمان انقلاب اسلامی نیز بر خلاف گفتمان‌های سایر جوامع و انقلاب‌های دیگر کشورها زنده و پویا است؛ لذا باید جهت جاری بودن آن در طول تاریخ تلاش شود. حماسه یکی از مواردی که سبب عمومیت و امتداد این گفتمان می‌شود. اساسا در فرهنگ تمام کشورها موضوع حماسه زمینه ایجاد و پرورش نیروی اجتماعی لازم برای حرکت به سمت اهداف تبیین‌ شده را فراهم می‌سازد.

این پژوهشگر مطالعات فرهنگی و اجتماعی خاطرنشان کرد: شهادت سردار سلیمانی نیز از جمله حماسه‌ها محسوب می‌شود؛ به این معنا که فضایی را ایجاد می‌کند که بر اساس آن می‌توان فرهنگ حماسی را مبتنی بر گفتمان امروزی انقلاب اسلامی تقویت کرده و سرمایه اجتماعی را در راستای آن هدایت کرد. به عنوان مثال افراد از تمام اقشار جامعه با تفکرات و ایدئولوژی‌های گوناگون در تشییع پیکر سردار سلیمانی شرکت کردند که نشان‌دهنده ظرفیت شخصیت حماسی و قهرمانی ایشان است.

استادی بیان کرد: از این رو لازم است سیستم‌های سیاست‌گذار و برنامه‌ریز در ارائه چهره شهید قاسم سلیمانی به عنوان قهرمان و الگوسازی از ایشان در راستای ایجاد فرهنگ حماسی گام بردارند؛ همانطور که در تاریخ کشور فردوسی با بهره‌گیری از قصه‌هایی در قالب شاهنامه، فرهنگ حماسی را در جهت حرکت جامعه ایجاد کرد.

وی عنوان کرد: امروز زندگی و نحوه شهادت سردار سلیمانی ظرفیت تبدیل شدن به فرهنگی حماسی جهت تقویت، انسجام بخشیدن به سرمایه اجتماعی و هدایت جامعه به سوی گفتمان نهایی را دارد.

رئیس سابق اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد اضافه کرد: در این راستا لازم است دستگاه‌های فرهنگی و حوزه‌هایی که بودجه‌ فرهنگی دریافت می‌کنند، هم‌افزایی را جایگزین کارها و فعالیت‌های پراکنده کنند تا از این طریق قهرمانی ملی خلق و به حماسه بدل شود. در واقع لازم است به نوعی هماهنگی و سیاست‌گذاری کلان‌تری ایجاد شود تا تمام مجموعه‌ها در کنار یکدیگر و با استفاده از ظرفیت‌های خود در خصوص سردار سلیمانی فعالیت‌ها و اقداماتی مناسب انجام دهند.

استادی افزود: ما نه‌ تنها در خصوص شهید سلیمانی بلکه فرهنگ عظیم شهادت را به گونه‌ای شایسته به جامعه معرفی نکرده و ظرفیت حماسه‌سازی را مورد استفاده قرار نداده‌ایم زیرا همواره خلا و به تعبیری کمبودی در ثبت و ضبط و انجام مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی، جامعه‌شناختی و انسان‌شناختی این مفاهیم و موضوعات وجود داشته است.

وی تصریح کرد: در مرحله بعد فرآوری این فرهنگ به محصولات مورد استفاده جامعه نیز بسیار حائز اهمیت است. به تعبیری می‌توان این مفاهیم در قالب‌های مختلف و مهمی مانند سینما، کتاب و سایر صنایع فرهنگی تجلی داد. بنابراین زمانی می‌توان در این زمینه موفق عمل کرد که شناخت درستی از این حوزه‌ها به‌ دست‌ آورده و فرایند فرآوری آن‌ در قالب محصولات صنایع فرهنگی مورد استفاده مردم، فراهم شود.

این پژوهشگر مطالعات فرهنگی اجتماعی با بیان اینکه ناتوانی در تولید محصولات فرهنگی مناسب مهم‌ترین مشکل در این زمینه به شمار می‌رود، اظهار کرد: به اعتقاد من مهم‌ترین مشکل این است که نتوانسته‌ایم در فرآوری این مفاهیم و ارزش‌ها در قالب محصولات تأثیرگذار و متناسب با اقشار مختلف جامعه مانند دانش‌آموزان، دانشجویان، کودکان، زنان، مردان، اقشار تخصصی و عمومی تولید کنیم؛ لذا نهادینه شدن این فرهنگ در میان جامعه مستلزم ارائه مفاهیم به صورت محصولات فرهنگی به جامعه است.

استادی در خصوص ناتوانی در ایجاد محصولات فرهنگی مناسب، بیان کرد: مهم‌ترین عامل اثرگذار بر این شرایط در نگاه و دیدگاه مدیران سیاست‌گذار دیده می‌شود. به گونه‌ای که لازم است درک درستی از مساله در نگاه مدیران ایجاد شود و بر فرآیندهای ایجاد و تولید محصولات فرهنگی اشراف داشته و نسبت به آن‌ دغدغه‌مند باشند.

وی اضافه کرد: با توجه به زمان‌بر بودن چنین موضوعاتی، معمولا رویکردهای مدیریتی توجه کمتری نسبت به آن‌ دارند و ترجیح می‌دهند دوره محدود مدیریت خود را به انجام کارهای مرسوم بپردازند. بنابراین ابتدا باید چنین دغدغه‌ای در مدیران ایجاد شود، سپس روش‌مندی مورد توجه و بررسی قرار گیرد چراکه این موضوعات دانشی علمی به شمار می‌روند که دارای روش هستند. به این معنا که باید چگونگی و روش این فرایندها بررسی شده و بر اساس آن سازوکار فراهم شود.

رئیس سابق اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد خاطرنشان کرد: از این رو لازم است بخش‌های مختلف با یکدیگر پیوند بخورد؛ به صورتی که بخش‌های گوناگون صنایع خلاق، ایده‌پردازی، مخاطب‌شناسی و نیازسنجی که روش‌های ویژه‌ای دارند، مورد استفاده قرار گیرند. بنابراین به طور کلی نبود سیاست‌گذاری فرهنگی که تمام عرصه‌های بیان‌شده را دربر می‌گیرد، با مشکلاتی مواجه است.

استادی با اشاره به اینکه هنرمندان بخشی از جامعه هستند و در کنار سایر مردم قرار دارند و تحت تأثیر شهادت و منش سردار سلیمانی قرار می‌گیرند، بیان کرد: در هنر و ادبیات، قهرمان‌پروری و استفاده از قهرمانان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که موضوعی بسیار جذاب نیز محسوب می‌شود. از این رو ویژگی‌های شخصیتی و ظرفیت قهرمانی شهید سلیمانی این بخش را نیز تحت تأثیر قرار داده است.

وی اضافه کرد: بنابراین با توجه به اینکه اغلب هنرمندان بدون نگاه و نگرش سیاسی سردار سلیمانی را به عنوان آرمان، اسطوره و قهرمان خود می‌دانند و به دلیل درگیر نشدن شخصیت شهید سلیمانی با رویکردهای سیاست‌زده لازم است هنرمندان به شخصیت سردار سلیمانی بپردازند و وجوه زمینه‌ساز پیوند اجتماعی در سایه این شخصیت بزرگ را در نظر بگیرند. بر این اساس شهید سلیمانی یکی از مولفه‌هایی است که زمینه شکل‌گیری و تقویت اشتراکاتی مانند غرور ملی، توانستن و امیدوار بودن در میان اقشار مختلف را ایجاد می‌کند.

انتهای پیام